Lễ hội búp bê Nhật Bản bắt đầu vào ngày thứ ba của tháng 3 hằng năm. Trong ngày này, người Nhật thường trưng bày búp bê Hina Matsuri để cầu may mắn, điều tốt lành cho các bé gái. Để hiểu hơn về lễ hội búp bê, bạn hãy cùng VJ Links – Du lịch Việt Nhật tìm hiểu trong bài viết sau đây nhé!
Nguồn gốc lễ hội búp bê Nhật Bản – Hina Matsuri
Hina Matsuri là một lễ hội dành riêng cho các bé gái ở Nhật Bản. Trong tiếng Nhật, Hina được phiên âm là con búp bê nhỏ, còn Mitsuri thì mang ý nghĩa lễ hội truyền thống. Do đó, khi ghé lại với nhau thì cụm từ Hina Matsuri có nghĩa là lễ hội búp bê truyền thống.
Theo nhiều ghi chép, lễ hội búp bê Nhật Bản bắt nguồn từ thời kỳ Heian (794 – 1185). Người Nhật tin rằng, búp bê được làm từ rơm sẽ gánh giúp chủ nhân những điều xui xẻo, tai nạn. Do đó, những con búp bê này sau khi được chơi xong sẽ thả xuống sống với mong muốn mang đi bệnh tật và các điều ác khỏi các bé gái.
Vào thời Edo, Hina đã được các nghệ nhân có tay nghề cao đã chế tác đến mức tinh xảo. Do đó, những con búp bê này không còn bị thả trôi sông nữa. Các gia đình Nhật Bản sẽ trưng bày Hina trong ngày lễ và cất đi sau đó.
Lễ hội búp bê Nhật Bản diễn ra vào thời gian nào?
Lễ hội Hinamatsuri được tổ chức vào ngày 03/03 hằng năm. Do đó, nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về lễ hội này thì có thể ghé thăm các gia đình Nhật Bản vào thời gian này. Ngoài ra, Hina Matsuri cũng có nhiều món ăn đặc trưng với hương vị độc đáo.
Điểm đặc biệt của lễ hội búp bê Nhật bản là thời gian diễn ra trùng với thời điểm bắt đầu của mùa hoa anh đào. Do đó, nhiều nơi vẫn thường gọi Hina Matsuri là lễ hội hoa anh đào (Momo no sekku). Lễ hội này được tổ chức mỗi năm như một nét văn hóa đặc sắc của Nhật Bản.
Trong thời gian này, người Nhật thường ngân nga bài hát lễ hội búp bê Nhật Bản để tạo không khí vui vẻ và cầu mong những điều may mắn cho con gái.
Búp bê Hina là gì?
Búp bê Hina là những vật trang trọng, được trưng bày ở vị trí đẹp nhất trong nhà vào lễ hội búp bê Nhật Bản Hina Matsuri. Ở nhiều nơi, những con búp bê này còn được lưu truyền qua nhiều thế hệ như một giá trị tinh thần tốt đẹp. Hina Matsuri thường được chuẩn bị từ khi bé gái mới sinh với mong muốn mang đến nhiều điều tốt lành.
Phân loại búp bê Hina
Tùy thuộc vào cách chế tạo của nghệ nhân, búp bê Hina được chia thành hai loại là Kimekomi và Ishochaku. Thông thường, các gia đình sẽ mua cùng một loại để trưng bày trong lễ hội búp bê Nhật Bản.
Kimekomi (木目込み) là loại búp bê Hina được chạm khắc từ gỗ của cây liễu. Sau đó, nghệ nhân sẽ trang trí những mảnh trang phục nhỏ lên trên để tạo điểm nhấn. Để có thể cố định được quần áo, họ thường dán hoặc xẻ rãnh để mép vải vào.
Ishochaku (衣裳着) cũng được chế tác tương tự Kimekomi, nhưng trang phục được làm riêng. Sau khi hoàn thành phần thân thì trang phục mới được mặc vào. Do đó, búp bê Ishochaku có nét đặc trưng riêng. Những con búp bê này được làm rất cầu kỳ, tỉ mỉ và tinh xảo dưới đôi tay nghệ nhân lành nghề.
Bên cạnh đó, người Nhật cũng thường phân loại Hina dựa trên số lượng búp bê có trong bộ. Theo cách này sẽ có ba loại chính là bộ 2 búp bê, bộ 5 búp bê và bộ khoảng 7 – 15 búp bê.
Người Nhật sắp xếp búp bê Hina như thế nào?
Theo truyền thống lễ hội búp bê Nhật Bản, một bộ Hina đầy đủ sẽ bao gồm 15 búp bê được trang trí trên kệ 7 tầng. Trong đó, có hai búp bê tượng trưng cho vua và hoàng hậu được xếp trên cùng. Những búp bê còn lại là cận thần, được xếp ở các tầng bên dưới.
Thứ tự sắp xếp từ trên xuống trong lễ hội búp bê Hina Matsuri như sau:
- Tầng đầu tiên: Đặt búp bê vua (bên trái) và hoàng hậu (bên phải). Trên tầng này thường được trang trí Byoku – bức bình phong và 2 Bonbori – cây đèn. Ngoài ra, vị trí này còn có 2 bình cắm hoa anh đào và 2 kệ đựng mochi.
- Tầng thứ hai: Được sắp xếp đặt 3 búp bê Hina hầu rượu cho vua và hoàng hậu. Ở giữa nhưng búp bê này là 2 Takatsuki – một loại kệ đứng đựng bánh Maru-mochi.
- Tầng thứ ba: Là 5 búp bê Hina nam, bao gồm 3 người chơi trống, 1 người thổi sáo và 1 ca sĩ.
- Tầng thứ tư: Vị trí đặt hai đại thần, một lớn tuổi và một trẻ tuổi.
- Tầng thứ năm: Đặt 3 búp bê hội vệ để hầu vua và hoàng hậu khi ra ngoài.
- Tầng thứ sáu và bảy: Thường được trang trí Goshoguruma – cỗ xe cung đình, kiệu và hộp đựng thức ăn.
Những con búp bê Hina Matsuri thường có giá rất đắt nên việc trưng bày đủ các tầng là rất khó. Một số gia đình chỉ trưng bày búp bê ở tầng đầu để gìn giữ truyền thống và mong muốn con gái lớn lên khỏe mạnh, gặp nhiều may mắn.
Những món ăn trong lễ hội Hinamatsuri
Ngoài việc trưng bày Hina thì lễ hội búp bê Nhật Bản cũng có sự góp mặt của nhiều món ăn truyền thống độc đáo. Trong ngày này, những bé gái sẽ mời bạn của mình ghé thăm gia đình cùng chiêm ngắm búp bê và thưởng thức đồ ăn.
Hamaguri
Hamaguri còn được biết đến với cái tên Ushio-jiru hay Hamaguri Ushio-jiru. Đây là một loại súp thường được chế biến từ ngao vào dịp lễ hội búp bê Nhật Bản. Món súp này có phương pháp chế biến đơn giản, nhưng hương vị ngọt tự nhiên.
Những chiếc vỏ ngao gắn chặt vào nhau tượng trưng cho tình nghĩa vợ chồng gắn kết. Ngoài ra, Hamaguri cũng là mong muốn cho con gái có thể tìm được người xứng đáng.
Trước ngày diễn ra lễ hội, các bà mẹ sẽ đến chợ để chọn mua những con ngao tươi, ngon, chắc thịt. Sau đó, ngâm trong nước nhiều giờ để ngao nhả hết cát. Hamaguri có hàm lượng dinh dưỡng cao, rất tốt cho sự phát triển của trẻ em.
Hina Arare
Vào lễ hội búp bê Nhật Bản chắc chắn không thể thiếu Hina Arare. Đây là những bánh quy mặn Beika được làm từ gạo nếp và phủ một lớp đường bên ngoài. Món ăn này khá tốt cho hệ tiêu hóa và giàu dinh dưỡng nên được người Nhật ưa chuộng.
Cách làm bánh Hina Arare cũng rất đơn giản, gạo sau khi được nấu chín sẽ mang đi nướng hoặc chiên. Phương pháp này khiến tinh bột bị gelatin hóa hai lần nên rất tốt cho sức khỏe.
Hina Arare có hàm lượng dinh dưỡng cao: chất đạm, chất béo, vitamin nhóm B,… Ngoài ra, bánh này cũng không có nhiều calo và chất béo so với các loại bánh quy của phương Tây
Hishi mochi
Khi nhắc đến bánh kẹp trong lễ hội búp bê Nhật Bản thì không thể thiếu Hishi mochi – món ăn đại diện của Hina Matsuri. Bánh này thường có ba màu là xanh, trắng hồng với những ý nghĩa khác nhau.
- Màu xanh: Đại diện cho cây cỏ phát triển vào mùa xuân.
- Màu trắng: Sự ngây thơ, tấm lòng thuần khiết của những bé gái.
- Màu hồng: tượng trưng cho những bông hoa anh đào nở rộ.
Vào lễ hội búp bê Hina, nếu bé gái được ăn Hishi mochi sẽ nhận được những điều tốt lành. Đây cũng là lời nguyện cầu của ba mẹ với thần linh cho trẻ phát triển khỏe mạnh, hạnh phúc.
Chirashi sushi
Chirashi sushi cũng là một món ăn phổ biến trong lễ hội búp bê Nhật Bản. Món ăn này cũng bao gồm những nguyên liệu phổ biến khi làm sushi truyền thống. Tuy nhiên, cách chế biến có đôi chút khác biệt giúp món ăn ngon và đặc trưng hơn.
Món Chirashi sushi gồm hai phần là cơm và sushi đi kèm. Thay vì cơm vò viên và phủ sushi ở trên thì tất cả nguyên liệu của món này sẽ được sắp xếp vào một cái tô lớn. Ngoài ra, Chirashi sushi còn được cho thêm nhiều loại rau như dưa chuột, xà lách,… để tăng hàm lượng dinh dưỡng.
Lễ hội búp bê Nhật Bản Hina Matsuri đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa của “xứ sở phù tang”. Hầu hết bé gái từ khi mới sinh đã được ba mẹ chuẩn bị một bộ búp bê Hina để trưng bày trong ngày này. Nếu bạn muốn trải nghiệm văn hóa Nhật bản thì hãy liên hệ với Du lịch Việt Nhật – VJ Links Travel để được tư vấn chi tiết.
0 Comment