Nếu yêu thích và tìm hiểu về văn hóa Nhật Bản, chắc hẳn bạn đã nghe qua về Geisha. Đây được xem là một trong những biểu tượng thu hút nhất của Nhật Bản. Vẻ ngoài mang tính biểu tượng của Geisha không thể nhầm lẫn được nhờ vào lối trang điểm độc đáo, tỉ mỉ, đầy tính nghệ thuật. Tuy nhiên, Geisha là gì không phải ai cũng hiểu rõ. Phần lớn cuộc sống của họ vẫn là một điều bí ẩn và có nhiều quan niệm sai lầm xoay quanh hình ảnh của Geisha trong văn hóa Nhật Bản. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn khám phá bí mật về các nàng Geisha.
Geisha Nhật Bản là gì?
Geisha trong tiếng Nhật có nghĩa là Nghệ giả, tức “con người của nghệ thuật”. Tại Nhật Bản, Geisha được xem là một loại hình nghệ thuật truyền thống đã xuất hiện từ rất lâu và thời kỳ Edo là thời kỳ thịnh vượng nhất của nghề nghiệp này. Vậy Geisha là gì? Họ là những cô gái luôn xuất hiện với lớp trang điểm dày, mặt tô phấn trắng, môi đánh son đỏ tươi, mắt kẻ bằng chì đen và đỏ, mặc kimono, không lấy chồng và làm việc cho người bảo trợ.
Công việc chính của các cô nàng Geisha là mua vui cho khách thông qua khả năng múa, hát, chơi nhạc cụ, kể chuyện,… Geisha thường xuất hiện trong các buổi tiệc, hội nghị của giới thượng lưu. Bạn sẽ hiếm khi nào bắt gặp Geisha ngoài phố và họ không bao giờ sử dụng phương tiện công cộng.
Tại Nhật Bản, Geisha thường tập trung chủ yếu ở quận Hanamachi. Nơi đây có những loại hình kinh doanh như quán trà, nhà hàng và các trung tâm giải trí. Khi muốn được Geisha phục vụ thì khách hàng phải gọi cho “Okasan” từ trung tâm Geisha và sẽ được sắp xếp các Geisha phù hợp với yêu cầu.
Sự ra đời của Geisha
Loại hình nghệ thuật Geisha ra đời từ văn hóa Bushido. Các chiến binh Samurai thời bấy giờ có một hệ thống luân lý đạo đức hoàn mỹ – một bộ luật mà các Samurai phải nhất nhất tuân theo đó là: ngay thẳng, quang minh, chính đạo, cao thượng và nghĩa hiệp. Họ lấy thi ca, nhạc họa, thư pháp làm trò tiêu khiển để giải trí và ưa sự phục vụ từ nữ giới với hình thức văn hóa lành mạnh, hợp với tâm hồn võ sĩ, tuyệt nhiên không phải hình thức phục vụ tình dục.
Xuất phát từ nhu cầu giải trí tao nhã này, Geisha đã ra đời – những con người nghệ thuật, hoàn toàn không phải để thỏa mãn ham muốn tình dục.
Cách nhận biết một Geisha là gì?
Geisha là gì và cách nhận biết như thế nào? Hầu hết, các Geisha thường mang một “phong cách” riêng và có sự khác biệt so với những người bình thường khác. Để nhận biết một Geisha, bạn có thể dựa vào một số tiêu chí sau:
Trang phục
Geisha luôn mặc trang phục kimo nhiều màu sắc, đi cùng với thắt lưng obi được kết thành hình bông hoa to ở phía sau lưng. Màu sắc, kiểu cách cũng như hoa văn của kimono sẽ được chọn theo mùa. Vào mùa đông, các cô nàng Geisha thường khoác thêm bên ngoài bộ kimono một chiếc áo khoác dài bằng 2/3.
Ngoài bộ trang phục kimono thì một nguyên tắc bắt buộc đi kèm là Geisha phải tập di chuyển nhẹ nhàng với những bước ngắn trên đôi guốc gỗ.
Kiểu tóc
Kiểu tóc của phụ nữ Nhật đi cùng với lịch sử xứ Phù Tang qua các thời kỳ. Chẳng hạn, trước đây, có một thời kỳ phụ nữ để tóc dài buông thả sau lưng. Sang đến thế kỷ 17, họ bắt đầu búi tóc lên cao. Kiểu tóc này được gọi là shimada và ra đời đúng vào thời Geisha thịnh hành nhất. Vì vậy, kiểu tóc búi shimada đã trở thành kiểu tóc đặc trưng của các nàng Geisha.
Cách trang điểm
Phong cách trang điểm của Geisha được truyền lại từ thời Edo. Vào thời điểm đó, 3 màu đỏ – đen – trắng là những màu trang điểm chính. Khuôn mặt của các Geisha đều được tô phấn trắng. Kẻ mắt màu đỏ được sử dụng để làm cho mắt to lên, đáp ứng với tiêu chuẩn làm đẹp thời bấy giờ. Phần môi cũng được tô màu đỏ, tượng trưng cho vẻ đẹp quý phái, kiêu sa. Bởi trong thời kỳ Edo, màu đỏ là một sắc tố hiếm và khá đắt tiền.
Những thuật ngữ khác nhau dành cho Geisha
Geisha là một thuật ngữ được sử dụng rộng rãi để chỉ những nữ nghệ sĩ giải trí truyền thống của Nhật Bản. Thế nhưng, ban đầu, “geisha” chỉ là từ dành cho những nghệ sĩ giải trí ở Tokyo. Tại đây, geisha được gọi là “geiko”, có cùng chữ kanji “gei” (芸) với “geisha”, còn chữ Hán thứ hai được thay thế bằng “ko” (子), mang ý nghĩa là trẻ em hoặc người trẻ tuổi. Ở một số thành phố phía Tây Niigata và Kanazawa, “geisha” được gọi là “geigi”, trong đó “gi” (妓) có nghĩa là “người phụ nữ nghệ thuật”. Mặc dù có nhiều tên gọi khác nhau nhưng hiện nay hầu hết đều sử dụng chung thuật ngữ Geisha.
Những sự thật có thể bạn chưa biết về Geisha
Geisha là gì không phải ai cũng hiểu rõ, đặc biệt, có nhiều sự thật thú vị về Geisha có thể bạn chưa biết. Cùng tìm hiểu ngay dưới đây nhé!
Geisha ban đầu là nam giới
Ban đầu, Geisha hầu hết đều là nam giới, hoạt động tự do trong các buổi tiệc bên ngoài các khu phố giải trí. Dần dần, các kỹ năng của Geisha nam và nữ đều đòi hỏi yêu cầu cao hơn. Mãi cho đến sau này, khi Geisha nam giảm dần và số lượng Geisha nữ tăng lên thì tên gọi Geisha được hiểu là “người phụ nữ làm nghề giải trí với trình độ cao”.
Có mối quan hệ rộng với những người địa vị cao
Geisha chủ yếu xuất hiện trong các buổi tiệc tụ họp, thường là các quán trà, nhà hàng,… và công việc của họ là phục vụ về các loại hình nghệ thuật cũng như trò chuyện với khách. Số lượng khách đến nơi này hầu hết là những người có địa vị cao trong xã hội nên mối quan hệ của các Geisha với khách hàng cũng chủ yếu là những người có địa vị, chức vụ cao.
Trưởng thành từ Maiko
Trước khi trở thành một Geisha chuyên nghiệp, phụ nữ phải đến trung tâm để tham gia đào tạo từ nhỏ. Đến khi trưởng thành và mặc vừa kimono sẽ trở thành Maiko, hay còn gọi là Geisha học việc. Dựa vào trang phục để có thể nhận diện Geisha và Maiko.
Geisha không được kết hôn
Các nàng Geisha Nhật Bản không được kết hôn hoặc chỉ được kết hôn khi giải nghệ (không còn theo nghề Geisha). Tức là họ vẫn có thể kết hôn sau khi từ bỏ nghề và sống như những người phụ nữ bình thường.
Chỉ bán nghệ chứ không bán thân
Công việc của Geisha bao gồm cả việc tán tỉnh, đùa cợt hay khêu gợi nhưng tuyệt nhiên không có quan hệ tình dục với khách hàng và không được trả tiền cho hoạt động này. Tóm lại, họ chỉ mua vui chứ không bán thân hay làm nghề gái điếm.
Geisha sở hữu kỹ năng tuyệt vời
Để làm Geisha, người phụ nữ phải học shamisen và nghệ thuật piano. Bên cạnh đó là một số loại hình nghệ thuật khác như ca hát, nhảy múa, cắm hoa, trà đạo,… Ngoài việc thành thạo các loại hình nghệ thuật phổ biến, Geisha cũng phải biết cách đối nhân xử thế khôn ngoan để có thể ứng phó với các quan chức cấp cao đến giải trí.
Sử dụng gối ngủ riêng biệt
Trong quá trình huấn luyện trở thành Geisha thực thụ, họ đều được huấn luyện việc ngủ mà không sử dụng đến gối. Khi ngủ chỉ dùng một miếng kê nhỏ để giữ cho kiểu tóc không bị rối sau khi thức dậy. Thậm chí, để rèn luyện thành thạo thói quen ngủ không dùng gối, những người thầy còn rắc gạo quanh miếng kê để trong khi ngủ mà đầu lăn ra khỏi kê thì sẽ bị gạo dính vào tóc.
Quy định về độ tuổi
Geisha sẽ phải trải qua một quá trình đào tạo chuyên nghiệp, sau một thời gian sẽ trở thành người học việc (Maiko). Đến năm 21 tuổi, họ mới có thể chính thức trở thành một Geisha thực thụ.
Okiya – nơi ở riêng dành cho Geisha
Các nàng Geisha hiện đại sống trong ngôi nhà truyền thống gọi là okiya, tập trung chủ yếu ở các khu vực gọi là hanamachi (khu phố hoa), đặc biệt là trong khoảng thời gian đang học việc. Tuy nhiên cũng có nhiều người giàu kinh nghiệm lựa chọn cách sống trong những căn hộ của mình. Thế giới thanh lịch cũng như văn hóa của các Geisha một phần được gọi là karyukai (thế giới của hoa và liễu).
Sự khác nhau giữa Maiko và Geisha là gì?
Maiko chính là Geisha đang trong quá trình học việc. Để phân biệt Maiko và Geisha, có thể dựa vào những đặc điểm sau:
Maiko | Geisha | |
Trang điểm | Chỉ tô một phần nhỏ ở môi | Tô toàn bộ phần môi |
Búi tóc | Búi tóc cao | Thường là mang tóc giả |
Trang phục | Bộ kimono thường có phần thắt lưng (Obi), màu sắc tươi sáng. | Mặc kimono có tông màu trầm |
Guốc gỗ | Mang guốc gỗ cao | Guốc thấp và di chuyển thoải mái hơn |
Độ tuổi | Thường từ 15 – 20 tuổi | Từ 21 tuổi trở lên |
Có thể gặp Geisha ở đâu khi đến Nhật Bản?
Trong thời hiện đại ngày nay, Geisha thường chỉ xuất hiện tại các nhà hàng sang trọng bậc nhất ở Tokyo và Kyoto. Những nơi này không phải ai cũng có thể vào được dù có nhiều tiền. Bạn phải là người có địa vị cao trong xã hội thì mới được chiêm ngưỡng Geisha.
Tại thành phố Kyoto có một khu vực là Hanamachi – Khu phố hoa, nơi mà các Geisha tập trung sinh sống. Kyoto cũng là nơi có hai trong số các khu phố Geisha truyền thống và nổi tiếng nhất đó là Gion và Pontocho. Ngoài ra, các “khu phố hoa” như Kagurazaka, Shimbashi và Asakusa tại Tokyo cũng nổi tiếng không kém. Do đó, để chiêm ngưỡng cũng như thưởng thức các loại hình nghệ thuật của Geisha, bạn có thể tìm đến thành phố du lịch Kyoto và Tokyo.
Mong rằng những chia sẻ trên đây của Du lịch Việt Nhật – VJ Links đã giúp bạn hiểu rõ Geisha là gì cũng như những sự thật đúng nhất về Geisha. Nghề Geisha mặc dù phức tạp và tai tiếng nhưng người Nhật vẫn coi đây là một loại hình cao quý và đáng trân trọng. Với những nét đặc trưng không trộn lẫn, chắc chắn hình ảnh Geisha Nhật Bản sẽ vẫn tiếp tục trường tồn cùng với thời gian.
Xem thêm bài viết khác:
>> Tổng hợp những trang phục truyền thống Nhật Bản phổ biến
>> Tinh thần võ sĩ đạo Samurai: Biểu tượng trong văn hóa Nhật Bản
0 Comment