Cùng với mèo thần tài Maneki Neko, búp bê Daruma cũng được xem là “thần may mắn” theo quan niệm của người Nhật Bản. Với đặc điểm nhận dạng là không mắt, không chân tay và dung mạo dữ tợn, lật đật Daruma được coi là biểu tượng mang lại sự may mắn, thịnh vượng. Vậy Daruma là gì? Hãy cùng VJLinks – Du lịch Việt Nhật khám phá chi tiết về ý nghĩa cũng như nguồn gốc ra đời của biểu tượng này trong bài viết sau đây.

Nguồn gốc của búp bê Daruma Nhật Bản

Daruma là một loại búp bê lấy ý tưởng hình mẫu từ Bồ Đề Đạt Ma (“Bodhidharma Daishi” hay “Daruma Dashi”) – người sáng lập nên Phật giáo Thiền Tông ở Trung Quốc. Theo truyền thuyết, vị Bồ Đề Đạt Ma đã tu tập thiền định suốt 9 năm trong hang động và ngộ đạo. Người Nhật cho rằng, tay, chân cũng như cơ thể của Bồ Đề Đạt Ma đã teo đi, trở nên nhăn nheo và thoái hóa sau khi kết thúc quá trình ngồi thiền suốt 9 năm trong hang động Trung Quốc. 

Búp bê Daruma là biểu tượng gì?
Búp bê Daruma là biểu tượng gì?

Và có một lần trong khoảng thời gian thiền định này, Bồ Đề Đạt Ma đã ngủ quên. Khi tỉnh giấc, ông cảm thấy vô cùng tức giận với bản thân vì đã ngủ quên trong lúc ngồi thiền nên đã tự cắt đi mi mắt của mình. Từ truyền thuyết này, người Nhật đã sáng tạo nên búp bê Daruma chỉ có đầu, không có mắt và chân tay tựa như vị Bồ Đề Đạt Ma trong truyền thuyết.

Người Nhật Bản quan niệm rằng, búp bê Daruma không có mắt tương tự như hành động của Bồ Đề Đạt Ma ngủ quên khi thiền, vì vậy mà chưa đạt tới giác ngộ tối cao. Khi búp bê được vẽ lên một con mắt chứng tỏ đang trong quá trình tỉnh lại nhưng không thể ngộ đạo. Sau đó, Daruma sẽ phải thực hiện điều ước để có thể vẽ nốt con mắt còn lại và tiếp tục quá trình ngộ đạo.

Thiết kế của của búp bê Daruma

Búp bê Daruma được thiết kế từ giấy bồi truyền thống, có hình tròn, rỗng ruột và nặng ở phía dưới. Điểm đặc biệt của búp bê là dù có ngã bao nhiêu lần cũng có thể tự đứng dậy, tượng trưng cho ý chí kiên cường và không bao giờ gục ngã trước khó khăn của con người người Nhật Bản.

Sau nhiều lần biến tấu về kiểu dáng, phong cách thiết kế, búp bê Nhật Bản Daruma ngày nay được gọt giũa trông giống như con lật đật. Đặc biệt, không có búp bê nào giống nhau y đúc. Tuy nhiên, về cơ bản, hình dáng thiết kế của Daruma có những đặc điểm nhận dạng đặc trưng như sau:

Hình dáng búp bê

Búp bê Daruma được thiết kế với thân hình tròn trịa, tượng trưng cho hình dạng chân tay bị teo tóp của Bodhidharma trong truyền thuyết. Tuy nhiên, hình dáng búp bê cũng có ý nghĩa riêng của nó. Ban đầu, những con búp bê này được chế tạo để có thể tự xoay trở lại vị trí thẳng đứng khi chúng bị xô ngã. Đây chính là lời nhắc nhở về sự kiên trì: bất kể bạn bị đánh gục bao nhiêu lần thì vẫn phải luôn đứng dậy trở lại. 

Đôi mắt của Daruma

Đôi mắt của búp bê may mắn Daruma không có lòng đen. Đây được xem là một cách để chủ nhân sở hữu búp bê có thể theo dõi mục tiêu và quyết tâm thực hiện nó trong năm. Theo đó, khi mua búp bê về, họ sẽ vẽ thêm một lòng đen cho bên mắt, tượng trưng cho một mục tiêu đặt ra. Đến khi đạt được mục tiêu, một bên mắt còn lại sẽ được hoàn thành. Khi đó, những chú lật đật Daruma sẽ được tập trung lại và đốt tại chùa. 

Daruma được thiết kế với hình dáng tròn, không có mắt và tay chân
Daruma được thiết kế với hình dáng tròn, không có mắt và tay chân

Lông mày, ria mép và râu

Một trong những đặc điểm nhận dạng búp bê này chính là phần lông trên mặt. Theo nhiều tài liệu cổ được lưu truyền ở Nhật Bản, lông trên mặt búp bê Daruma đại diện cho loài sếu, rùa – những loại động vật nổi tiếng sống thọ trong văn hóa châu Á.

Ngoài ra, lông mày của Daruma được vẽ cong cong, hơi nhíu lại tạo cảm giác khuôn mặt cau có. Tuy nhiên, theo quan niệm của người Nhật, gương mặt cau có là biểu hiện của sự tập trung cao độ. Mỗi khi chủ nhân nhìn vào Daruma sẽ nhắc nhớ sự tập trung, cố gắng phấn đấu vì mục tiêu đã đặt ra. 

Chữ viết ở phần bụng

Trên bụng của búp bê may mắn Daruma thường được khắc chữ “Phước”( 福) hay “Cự  Phước” (巨福). Ý nghĩa của những chữ viết này là mong cầu cho chủ nhân vừa hạnh phúc, vừa trường thọ. Vậy nên, nếu được tặng búp bê Daruma, bạn đừng vội hoảng hốt về vẻ bề ngoài có phần dữ tợn của búp bê bởi nó chính là lá bùa bình an và may mắn dành cho bạn.

Trên bụng Daruma khắc chữ “Phước”( 福) như một lá bùa may mắn, bình an
Trên bụng Daruma khắc chữ “Phước”( 福) như một lá bùa may mắn, bình an

Búp bê Daruma có ý nghĩa như thế nào đối với người Nhật?

Ý nghĩa búp bê Daruma là gì? Theo văn hóa Nhật Bản, lật đật Daruma thể hiện nhiều ý nghĩa quan trọng trong đời sống tâm linh và tinh thần của con người.

Ý nghĩa búp bê Daruma theo màu sắc

  • Màu đỏ: Đây là màu sắc lâu đời và phổ biến nhất của búp bê Nhật Bản Daruma. Màu sắc này của búp bê mang ý nghĩa là bùa hộ mệnh, bảo hộ chủ nhân tránh khỏi bệnh tật, tai ương, mong cầu sức khỏe và vận may.
  • Màu trắng: Cũng tương tự như màu đỏ, búp bê may mắn Daruma màu trắng đã có từ lâu đời. Nó được xem là bùa hộ mệnh giúp chủ nhân cầu thành công và thỏa ước nguyện. Hơn nữa, gam màu trắng còn gợi nhớ đến sự ngây thơ, trong sáng, tượng trưng cho tình yêu và sự hòa hợp. 
  • Màu vàng: Màu vàng của búp bê may mắn Daruma tượng trưng cho lời chúc về tài lộc dồi dào, tăng tiến.
Búp bê Daruma ý nghĩa theo từng màu sắc
Búp bê Daruma ý nghĩa theo từng màu sắc
  • Màu đen: Những con lật đật Daruma màu đen mang ý nghĩa về sự làm ăn phát đạt, dư dả. Đối với dân văn phòng, chúng được xem là lá bùa may mắn để mong cầu sự thành công trong công việc.
  • Màu xanh: Búp bê có màu xanh lá cây thể hiện hàm ý cầu mong sức khỏe trường tồn, vượt qua mọi ốm đau, bệnh tật.
  • Màu hồng: Đây là một màu sắc khá mới mẻ đối với Daruma. Người ta quan niệm rằng, vận may về tình duyên và hôn nhân sẽ được cải thiện tích cực khi sở hữu búp bê Daruma màu hồng.

Ý nghĩa của búp bê may mắn Daruma sẽ khác nhau tùy vào từng màu sắc. Do đó, tùy vào từng trường hợp mà mỗi người sẽ lựa chọn búp bê Daruma với màu sắc tương ứng. 

Hiện thân của con người Nhật Bản

Búp bê Daruma được thiết kế dạng hình tròn, có đáy nặng giúp tạo sức bật để luôn trở về vị trí thẳng đứng sau khi ngã xuống. Hình ảnh này khiến người ta liên tưởng đến câu tục ngữ dân gian của Nhật Bản: “Nana Korobi Yaoki” – 七転び八起き (Nếu bạn vấp ngã 7 lần, hãy đứng dậy 8 lần). Sức bật sau mỗi lần gục ngã và đôi mắt luôn hướng về phía trước thể hiện sự quyết tâm và lòng kiên trì không bao giờ chịu đầu hàng trong bất kỳ hoàn cảnh nào.

Biểu tượng của sự may mắn

Búp bê Nhật Bản Daruma là một trong những món đồ không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người Nhật. Daruma thường được bán vào dịp lễ Tết tại các chùa Phật giáo. Người Nhật thường mua búp bê Daruma và đặt ở vị trí trang trọng tại nơi làm việc để cầu mong công việc thuận buồm xuôi gió, làm ăn phát đạt hoặc đặt tại vị trí ngang với bàn thờ đức Phật để mong cầu sự thành công, sức khỏe cho các thành viên trong gia đình.

>> Xem thêm: 10+ biểu tượng may mắn của Nhật Bản

Daruma được xem là biểu tượng may mắn trong văn hóa Nhật Bản
Daruma được xem là biểu tượng may mắn trong văn hóa Nhật Bản

Vào những mùa thi cử, búp bê Daruma thường được tặng cho các sĩ tử với lời chúc may mắn. Vì vậy, búp bê này trở thành kỷ vật đáng nhớ của thời học sinh. 

Người Nhật thường viết chữ “Phước” lên bụng của Daruma như một loại bùa may mắn. Mặt trước của búp bê sẽ được vẽ đầy đủ lông mày, mũi, ria mép nhưng đôi mắt chỉ để tròng trắng. Bởi theo quan niệm của họ thì điều đó giúp bạn thực hiện được mục tiêu đã đặt ra.

Sử dụng búp bê Daruma như thế nào là đúng?

Nhiều du khách khi du lịch Nhật Bản đều rất ngạc nhiên vì Daruma không được vẽ mắt. Khi mua búp bê này, bạn phải tự vẽ mắt cho nó và trưng bày ở nơi có thể nhìn thấy được trong nhà hoặc nơi làm việc. Daruma như một lời nhắc nhở bạn luôn hướng đến mục tiêu mỗi ngày. Sau khi đã đạt được mục tiêu, con mắt thứ hai sẽ được vẽ cho Daruma. 

Đốt cháy lật đật Daruma sau khi đạt được ước nguyện
Đốt cháy lật đật Daruma sau khi đạt được ước nguyện

Theo truyền thống, bạn sẽ phải trả lại búp bê may mắn Daruma tại ngôi đền mà bạn đã mua nó sau một năm. Ngay cả khi mục tiêu trong năm đó chưa đạt được thì bạn vẫn phải đốt con búp bê để giải thoát cho vị thần bên trong nó. Thậm chí, ở một số ngôi đền tại Nhật Bản còn tổ chức buổi lễ mang tên daruma kuyo hoặc dondoyaki. Người dân sẽ tập trung đến đây để ban phước cho búp bê của họ trước khi tiến hành nghi lễ đốt cháy Daruma hàng loạt. Sau đó, bạn sẽ mua lại một con búp bê mới như một cách tái tạo lời thề nguyện và bắt đầu lại hành trình thực hiện mục tiêu. 

Trên đây là những ý nghĩa đặc biệt của búp bê Daruma – một biểu tượng may mắn trong nền văn hóa của đất nước Nhật Bản. Nếu có dịp đi du lịch hay đi công tác ở nơi này thì Daruma sẽ là một món quà lưu niệm lý tưởng mà bạn có thể dành tặng cho bản thân hoặc những người thân yêu để mong cầu may mắn và bình an. Truy cập: dulichvietnhat.vn để có thêm nhiều thông tin thú vị về Nhật Bản!